Poukisa Swen Palyatif se yon Dwa Moun, e Kijan li Ede Nasyon an–
An Ayiti, lavi a deja difisil. Men, imajine doulè a (fizik, emosyonèl, ak espirityèl) yon moun ki gen yon maladi ki pap geri (tankou kansè avanse, SIDA, maladi kè grav, oswa maladi ren anfen). Soufrans sa a souvan silansye. Nou gen tandans wè swen palyatif kòm yon bagay lòt peyi ki rich sèlman ap fè. Sa a se yon gwo erè. Swen Palyatif, dapre Òganizasyon Mondyal Lasante (OMS), se amelyore kalite lavi pasyan ak fanmi yo, lè yo prevni ak soulaje soufrans. Se yon esansyèl, se yon dwa moun.
Defi a ak Reyalite Ayisyen an
Anpil Ayisyen ap soufri pou granmèsi akoz de twa gwo pwoblèm:
Mank Aksè a Medikaman Esansyèl: Medikaman pou doulè grav, sitou dérivés opyòd tankou Morfin, prèske inaksesib akòz laperèz, biwokrasi, ak mank fòmasyon. Sa vle di, anpil moun mouri ak doulè ensipòtab, alòske gen solisyon ki egziste.
Sistèm Sante ki Santre sou Gerizon Sèlman: Lopital nou yo gen plis konsantrasyon sou « sove lavi » (swen ijans) e mwens sou « amelyore lavi » (swen palyatif). Pwofesyonèl sante yo souvan pa gen fòmasyon pou akonpanye fen lavi a ak konpasyon.
Diyite a Viole: Lè yon moun ap mouri ak gwo soufrans, diyite lavi li bese. Swen palyatif ofri konfò, respè, ak sipò pou pèmèt moun nan pase dènye moman li ak lapè, ansanm ak moun li renmen yo.
Apèl a Leta ak Kominote Entènasyonal la
Nou pa ka kontinye inyore soufrans sa a. Leta Ayisyen dwe:
Fè yon Plan Nasyonal: Mete Swen Palyatif kòm yon priyorite sante piblik.
Fasilite Aksè a Medikaman: Senplifye règleman pou Morfin ak lòt medikaman pou doulè.
Entegre Fòmasyon an: Mete kou Swen Palyatif obligatwa nan inivèsite medsin ak enfimyè yo.
Konklizyon
Swen Palyatif se envestisman ki pi imen nou ka fè. Li montre ke nou apresye chak lavi, depi premye jou rive dènye jou. Li lè pou Ayiti asime responsablite sa a.
| Pwen nan Atik la | Referans/Sous ou ka Sèvi avèk (Menm si se pa yon sitasyon dirèk) | Eksplikasyon |
| Definisyon Swen Palyatif | Òganizasyon Mondyal Lasante (OMS) (Rezolisyon Asanble Mondyal Lasante WHA67.19 sou ranfòsman swen palyatif) | Sèvi ak definisyon OMS la (amelyore kalite lavi, soulaje soufrans) pou montre se yon estanda entènasyonal. |
| Diyite Viole & Mank Aksè | Human Rights Watch / Rapò Asanble Mondyal Lasante | Fè referans ak pozisyon entènasyonal yo ki di ke kite moun soufri doulè ki ka trete se yon vyolasyon dwa a pi bon sante posib. |
| Maladi Kwoniik & Bezwen an | PAHO/OMS (Rapò Sante nan Amerik yo – Ayiti) / MSPP | Sèvi ak done yo pou montre ke maladi ki pa kontajye (kansè, dyabèt, maladi kè) responsab pou yon gwo pati nan mòtalite an Ayiti (plis pase mwatye nan lanmò yo). Sa montre bezwen ki genyen an. |
| Mank Aksè a Medikaman | Rechèch sou Aksè Morfin (souvan trè ba nan peyi ki gen resous limite tankou Ayiti) | Mete aksan sou gwo obstak reglemantè ak lojistik ki genyen pou Morfin, medikaman esansyèl pou doulè grav. |
